Tại sao lịch âm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật là năm con Thỏ thì Việt Nam lại là năm con Mèo (Mão) ? Thử tìm hiểu nguồn gốc về sự khác biệt này
Một vài cách giải thích về nguồn gốc của năm con Mão & Thỏ
1.
Theo Reuters, một trong những cách lý giải phổ biến nhất về việc mèo thay thế thỏ trong 12 con giáp ở Việt Nam đó là chữ thỏ trong tiếng Trung Quốc phát âm là “mao” – nghe giống từ mão (con mèo) trong tiếng Việt.
Vì hai từ phát âm gần giống nhau nên trong quá trình thông dịch, đã xảy ra sự nhầm lẫn khiến con thỏ trong 12 con giáp ở Trung Quốc được thay thế bằng con mèo.
Cách giải thích này không hợp lý lắm. Bởi dựa trên hình vẽ 12 con giáp thì sao có thể nhầm từ Thỏ >> Mão được ?
2.
Có cách giải thích rằng Thỏ ở Việt Nam là thực phẩm, không phổ biến & thân thuộc như Mèo. Trong văn hóa dân gian Việt Nam, mèo xuất hiện nhiều, trong khi thỏ, con vật bản địa của văn hóa thảo nguyên và tundra đầy băng tuyết thường chỉ xuất hiện cùng thần thoại Trung Hoa, để chỉ Mặt Trăng: Ngọc Thỏ, Hằng Nga
- Người Trung Quốc, HQ, Nhật thì yêu quý hình ảnh Thỏ với ý nghĩa tốt đẹp.
- Việt Nam thì coi Mèo là bạn đồng hành & thân thuộc hơn!
Tuy nhiên, cách giải thích này mình thấy không được gọn gàng & đầy đủ nhất.
3.
Các trang về lịch sử tử vi Trung Quốc cho rằng 12 con giáp xuất hiện lần đầu vào thời Xuân thu Chiến Quốc (thế kỷ 5 trước Công lịch), và được chế độ phong kiến tập quyền chuẩn hóa thời nhà Hán (206 trước Công lịch-9 Công lịch).
Tuy các tài liệu về chiêm tinh và lịch số cổ Trung Hoa không nhắc đến Việt Nam nhưng nếu căn cứ vào sử liệu thì cuộc xâm lăng của Mã Viện đã tiêu diệt chính quyền Trưng nữ Vương năm Quý Mão (43 Công lịch, ba năm sau cuộc khởi nghĩa năm 40), xóa các luật lệ Việt cổ, áp đặt luật Hán.
Đây có thể là thời điểm hệ thống lịch cùng các con giáp Trung Hoa vào vùng nay là Bắc Việt Nam. Việc Trâu thay Bò, Mèo thay Thỏ trong 12 con giáp có thể đã xảy ra trong thời kỳ Bắc Thuộc.
Các con giáp đều có gốc Ấn Độ?
Thế nhưng cần xem xét một giả thuyết nữa là các con giáp Trung Quốc cũng có gốc ngoại.
Không ít biểu tượng tưởng là thuần tuý cổ Trung Hoa và từ đó sang Việt Nam (trục Bắc-Nam) thực ra đã Trung Quốc theo tuyến Tây-Đông, và có gốc từ các nền văn minh cổ hơn.
Các sách báo Trung Quốc có nhắc đến tác phẩm của một giáo sư ĐH Tân Cương (Li Shinhui) cho rằng thực ra lịch 12 con giáp của Trung Quốc là sản phẩm từ văn minh Babylon, qua cải biên của Ấn Độ rồi tới Trung Hoa qua con đường Tơ lụa trên bộ.
Một số chương của Kinh Vệ Đà và chiêm tinh học Ấn Độ (Vedic astrology) được cho là đã xuất hiện 10 nghìn năm trước Công nguyên.
Toàn bộ hệ thống chiêm tinh và lịch số này phát triển qua nhiều thế kỷ và có chịu ảnh hưởng từ Ai Cập, vùng Lưỡng Hà và văn minh Ba Tư cổ đại.
Trong Kinh Vệ Đà, Mặt Trời được thể hiện bằng hổ, hươu và bồ câu. Mặt Trăng là cá, thỏ, loài sơn dương, chim hạc và chim trĩ. Sao Hỏa biểu hiện qua cừu, gà trống, khỉ và ác điểu…Sao Kim hiện thân bằng bò và vẹt, Sao Thổ là voi, quạ. Sao Thủy được vẽ ra bằng con đại bàng của thần Vishnu, nhưng đôi khi là linh vật Garuda hoặc mèo…Sao Mộc là thiên nga hoặc ngựa….
Ấn Độ cổ đại có hai tinh tú-thần linh Rahu và Ketu, chỉ nhật thực và nguyệt thực trong tích Rahu nuốt Mặt Trăng.
Thiên văn học nay xác định đây không phải là hai hành tinh mà là hai giao điểm của Mặt Trăng và Mặt Trời trên đường giao tuyến mặt phẳng của bạch đạo và hoàng đạo: North and South Lunar Nodes.
Cả 12 biểu tượng zodiac của cổ Hy Lạp có biểu tượng Ấn Độ (Rashi) tương xứng:
Kim Ngưu – Mesha; Bạch Dương – Vrishaba; Cự Giải – Mithuna; Song Ngư – Karkata; Xử Nữ – Kanya; Sư Tử – Simha; Bọ Cạp -Vrishchika; Thiên Bình – Tula; Ma Kết – Makara; Nhân Mã – Dhanus; Song Ngư – Meena; Bảo Bình – Kumbha. Tuy thế, hai bộ lịch này lại lệch nhau khá nhiều về ngày tháng.
Người Do Thái tính các tháng khác lịch thời cổ Hy Lạp nhưng có dùng nhiều biểu tượng chung: Adar là Song Ngư (Pisces -hai con cá), Nisan là Kim Ngưu (Aries)…
Văn minh Maya cũng có lịch 12 tháng trong năm, đánh dấu bằng 12 loài chim thú:
Chim ưng đỏ (Red Hawk) tương ứng với Kim Ngưu (Aries) trong lịch tử vi châu Âu. Các con tiếp theo là Hải ly, Hươu, Gõ kiến, Cá hồi, Gấu nâu, Quạ, Rắn, Cú, Ngỗng tuyết (Snow Goose), Rái cá và cuối cùng là Sói.
Tương tự như người Maya, dân Trung Hoa thời cổ đại đã lấy 12 con giáp hoàn toàn là các loại động vật để thể hiện hàng Địa Can (Eartly Branches) của chiêm tinh học cổ đại: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất và Hợi.
Thiên Can (Heavenly Stems), gồm 10 biểu tượng Giáp, Ất, Bính, Đinh, Mậu, Kỷ, Canh, Tân, Nhâm, Quý, kết hợp với 12 Địa Chi được dùng để tính chu kỳ 60 năm, theo âm lịch.
Tuy thế, ta cần nhận thấy trong Hán tự, hàng Địa Chi dùng các chữ khác để tính lịch, ví dụ Quý Mão là 癸卯, không có chữ Mèo hay Thỏ gì ở đây.
Có thể hiểu việc dùng 12 con vật để thể hiện hàng Địa Chi xảy đến sau khi lịch số đã hình thành, và việc này chịu tác động của văn hóa bản địa, đưa tới khác biệt vùng miền, khu vực văn hóa.
Ví dụ; Hợi ở Trung Quốc và Việt Nam là con heo (pig), nhưng ở Nhật là con lợn rừng (boar)
Hàn Quốc dùng Bạch Ngưu (bò trắng) cho Sửu, Trung Quốc dùng Hoàng Ngưu (bò vàng)
Còn Sửu với người Việt lại là con trâu thân thuộc (Thủy Ngưu-Water Buffalo) gắn bó với đồng ruộng lúa nước của họ
Các con thú trên tuy thế vẫn là một loài, còn sự khác biệt Mèo-Thỏ trong 12 con giáp Việt Nam và vùng Đông Bắc Á mới là lạ và rất rõ rệt. (theo BBC)
thenaynhe
tổng hợp
Mèo hay Thỏ là một câu chuyện mang màu sắc đặc trưng hàng ngàn năm trong văn hóa Việt Nam. Có lẽ đến giờ vẫn chưa có một đáp án nào đầy đủ, thống nhất & được công nhận chính thức về sự khác biệt này. Chúng ta là thế hệ thừa hưởng & chỉ biết mặc nhiên năm 2023 là năm con Mão !
Ngày nay, phương tây có xem tử vi theo biểu tượng 12 cung hoàng đạo, còn người phương đông là 12 con giáp dù có vài khác biệt.
cùng hội cùng thuyền nè:
Tử vi năm 2024 Giáp Thìn
Năm 2024 là năm con gì? Năm 2024 mệnh gì? Hợp tuổi nào? Năm 2024....
Jan
Tính cách 12 con giáp qua năm âm dương
Người xưa thường xem tính cách 12 con giáp năm sinh âm lịch. Mỗi người....
Jan
Xem Vận Mệnh đời người qua ngày giờ năm sinh
Xem vận mệnh trọn đời theo định lượng ngày tháng năm sinh âm lịch. Coi....
Jan
Xem Giờ Theo 12 Con Giáp
Các gọi xem canh giờ theo 12 con giáp: Giờ Tý, Giờ Sửu, Giờ Dần,....
Jan
Lục thập hoa giáp là gì? Cách tính năm, tháng, ngày, giờ theo can chi
Lục thập hoa giáp là sự kết hợp 6 chu kỳ hàng can với 5....
Jan
Xem Hướng Nhà Cửa Hợp Tuổi Cung Mệnh Gia Chủ
Xem & chọn hướng nhà cửa theo cung mệnh gia chủ là một yêu cầu....
Jan